Mistrzowie Czeskiej Fotografii Awangardowej

Kuratorzy: Vladimír Birgus i Štěpánka Bieleszová

Wystawa została zorganizowana przez Muzeum Sztuki w Ołomuńcu oraz Instytut Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie

Wiele fotograficznych dzieł międzywojennej Czechosłowacji miało znaczący wpływ na rozwój fotografii artystycznej, dalece wykraczając poza zwykłą imitację zdjęć z Francji, Niemiec, Stanów Zjednoczonych czy ZSRR. Niektóre z nich zostały docenione dopiero w ostatnich latach. František Drtikol (1883 – 1961) był pierwszym czeskim fotografem, który osiągnął światową sławę. W jego wczesnych pracach pojawiały się cechy symbolistyczne i wpływy estetyki Art Nouveau. Chociaż sam Drtikol ganił awangardowych artystów za nadmierne skupienie na eksperymentach i przerost formy nad treścią, w wielu dziełach z jego najbardziej twórczego okresu, lat 1923-29, wyraźne są inspiracje kubizmem, futuryzmem, ekspresjonizmem, sztuką abstrakcyjną i tańcem nowoczesnym. Jaroslav Rössler (1902 – 1990) był jedynym zawodowym fotografem, zaangażowanym w awangardową czeską grupę Devětsil, prowadzoną przez Karela Teige. Inspirował się głównie konstruktywizmem i sztuką abstrakcyjną, jednak jego prace zawierają też wpływy futuryzmu i ruchu Neue Sachlichkeit (Nowa Rzeczowość). Po Opusie I (1919), pierwszej czeskiej fotografii awangardowej, stosował w swoich zdjęciach i przy fotomontażu kompozycję diagonalną. Jaromir Funke (1896 – 1945) należy do najważniejszych pionierów czeskiej fotografii awangardowej, jednak nie mniej istotne były jego artykuły, eseje teoretyczne, praca organizacyjna i pedagogiczna. Po 1922 roku zaczął stosować kompozycję konstruktywistyczną w zdjęciach – np. Po karnawale (After the Carnival). Tworzył też proste kompozycje z martwej natury, demonstrując możliwość zmiany rzeczywistości w abstrakcję i zminimalizowania przestrzenności bez naruszania cech właściwych sztuce fotograficznej. Eugen Wiškovský (1888 – 1964) wciąż niedoceniany na arenie międzynarodowej, był fotografem radykalnym i wysoce oryginalnym w swoich dziełach. Tworzył wyjątkowe aranżacje martwej natury z wykorzystaniem metalowych prętów, płyt gramofonowych, betonowych rur, turbin, izolatorów elektrycznych i innych powszednich przedmiotów. Wkład tych czeskich pionierów nowoczesnej fotografii świat docenia stopniowo: prace Drtikola i Funke’a znalazły miejsce w poważanych galeriach i muzeach już w latach 70., jednak pierwsza książka o twórczości Rösslera pojawiła się dopiero w 2001 roku, a Wiškovský wciąż czeka na należące mu się międzynarodowe uznanie.

Vladimír Birgus

Vladimír Birgus (ur. 1954) od dłuższego czasu zajmuje miejsce na czeskiej i europejskiej scenie fotografii artystycznej, gdzie działa nie tylko jako fotograf i publicysta, ale również historyk i wykładowca, Profesor i szef Instytutu Twórczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie. Brał udział w licznych prestiżowych przedsięwzięciach, w tym redagując i publikując „Czeską fotografię awangardową 1918-1948” (Czech Photographic Avant-garde, 1918–1948) i „Czeską fotografię XX wieku” (Czech Photography of the 20th Century), książki, które odegrały kluczową rolę w rozpowszechnianiu prac wielu czeskich fotografów na arenie międzynarodowej. Pomógł też zdobyć uznanie dla sztuki Františka Drtikola, Jaroslava Rösslera i Eugena Wiškovský’ego. Jako artysta fotograf, Vladimir Birgus jest szeroko poważanym twórcą, znanym z dziesiątek wystaw w kraju i na świecie, a jego prace figurują w najważniejszych kolekcjach.

Štěpánka Bieleszová

Štěpánka Bieleszová (ur. 1971) jest kuratorką zbiorów fotograficznych w Muzeum Sztuki w Ołomuńcu (Olomouc Museum of Art). Brała udział w publikacji monografii na temat twórczości Miloslava Stibora, Vladimíra Birgusa, Mileny Valuškovej i Jindřicha Štreita, była również kuratorem wystawy i katalogu „Cywilizowane Iluzje . Kolekcja fotografii Muzeum Sztuki w Ołomuńcu ” . We współpracy z Vladimírem Biegusem opracowywała wystawy oraz książki tj. „ Landskrona Foto View: Republika Czeska. Wiek fotografii awangardowej i nietypowej“ oraz „Na pierwszy rzut oka: wybór czeskiej fotografii XX i XXI wieku” (At first sight: a selection of Czech photography from the 20th and 21th centuries), opisującą najważniejsze przejawy czeskiej fotografii w ostatnim stuleciu.

dostępność Wystawy

Muzeum Podlaskie, Rynek Kościuszki 10. Dostępność wystawy: 28.09.2019 – 28.10.2019, czynna wtorek – niedziela w godz. 10:00 – 17:00 CENY BILETÓW: bilet normalny 10 zł, bilet ulgowy 5 zł, bilet rodzinny 20 zł. Niedziela – wstęp bezpłatny na wystawy stałe